Geschiedenis

Bij zijn vertrek naar Varanasi in 1979 verrasten vrienden van Frans Baartmans hem met de oprichting van het Benaresfonds. Het was hun blijk van solidariteit met het werk dat hij zou gaan doen. Door de jaren heen groeide het fonds. Het Benaresfonds is niet zomaar een naam voor een bankrekening waarop gelden gestort kunnen worden. Frans schreef: “Het is geweldig te zien hoeveel mensen het Benaresfonds blijven steunen. Waar komt deze bezieling vandaan? Het Benaresfonds is hun getuigenis dat alle mensen erfgenamen zijn van de aarde en van wat zij voortbrengt. Discriminatie, onderdrukking en armoede zijn niet opgewassen tegen solidariteit van mensen met mensen. Wie gebukt gingen richten zich op. De machtigen raken van de wijs”.

Op de Indiadag in november 2008 in het St. Jozefhuis Mill Hill in Oosterbeek stelde Frans voor het Benaresfonds in een stichting onder te brengen. Ik word een dagje ouder, merkte hij op en: “andere mensen, nieuwe inzichten”. Op 5 januari 2009 werd bij notariële akte de Stichting Benaresfonds opgericht.

Benares
Father Francis zoals hij in Benares genoemd wordt, woonde in Nagwa in een huisje, gehuurd van een weduwe. In Nagwa wonen bijna 4500 Dalits. De wijk ligt pal aan de rivier de Ganges. Veel mannen in Nagwa zijn riksjafietser, één van de minst gewaardeerde en slechtst betaalde beroepen in India. 
Frans Baartmans baseert zijn werk samen met de bevolking op enkele grondregels: het werk is people oriented, het zijn kleinschalige projecten, met lokale jonge mensen, bereikbare doelen, duurzaam en de lokale bevolking wordt direct betrokken in het werk.

Hij vertelt: “Het eerste project waarmee in 1981 werd begonnen was de verbetering van de erbarmelijke behuizing in de Nagwa slum. Dat was het meest noodzakelijk vonden de bewoners. Maar onderwijs voor de kinderen was ook een noodzaak en gezondheidszorg. En moest er ook niet een riolering komen? Vuil, afval en uitwerpselen dreven al jaren door de straatjes. ”Ja, fatherji”, hoor ik Sewa Ram nog zeggen, ”om iets van ons leven te maken zijn we zo gauw niet klaar. En denk niet dat de overheid zich met ons bemoeit. Wie zijn wij kastelozen voor hen? Ze trekken zich ons lot niet aan. Dat is altijd zo geweest. Het zit niet in hun hoofd”. Sewa Ram voegde er een vrij duidelijk typisch gezegde van kastelozen aan toe: “Heilig Gangeswater komt niet uit het achterste van een kraai”.

We begonnen met de verbetering van de behuizing en tegelijk met een schooltje, een kleuterschool. Zusters van Moeder Theresa boden aan de kleuterschool te runnen. Onderwijs kon niet wachten. De verbetering van de behuizing zou een tijd duren. Maar we moesten eerst weten of het wel zin had. Was de grond waar de mensen woonden van hen? Na onderzoek vonden we uit dat de mensen rechtmatige eigenaars waren van de grond waarop hun krotten en lemen hutten stonden. Ze woonden als squatters op z’n minst al 40 jaar in Nagwa en de overheid had hen niet verjaagd. Juist omdat de overheid zich niet met de mensen had bemoeid sneed die zich in de vingers.

Dankzij het Benaresfonds konden de mensen gebruik maken van microkredieten. Voor zover mogelijk werden krotwoningen en lemen hutten opgeruimd en vervangen door kleine bakstenen woningen. De betere behuizing was een sprong voorwaarts, een doorbraak. Van squatters werden de mensen volwaardige Indiase burgers met een geregistreerde woning en een huisnummer. Na jaren aankloppen bij de gemeente, zestien jaar liefst, kreeg Nagwa eindelijk een riolering.

Het bleef niet alleen bij betere behuizing en de kleuterschool. Meer kwam tot stand. Dankzij het Benaresfonds konden veel gezinnen een lening sluiten en een bedrijfje beginnen, straatbedrijfjes: schoenlapperij, fietsenreparatie of verkoop van fruit en groente. Anderen schaften een riksjafiets aan of een geit: vooral de kinderen hebben melk nodig.

Een belangrijke gebeurtenis voor het welzijn en zelfbeeld van de Nagwa Basti bewoners was de oprichting in 1987 van de Nagwa coöperatieve groentetuinen waar ook ruimte is voor onderwijs. De grond ligt op een kwartier lopen van Nagwa, in een nieuwe stadswijk waar mensen van hogere kasten wonen. Het was de eerste keer dat de kasteloze Dalits van Nagwa zich een weerbare gemeenschap toonde buiten de eigen wijkgrenzen toen zij met de verbouw van groente begonnen. Grotere dochters van een aantal gezinnen mochten naar de tuin komen waar ze in het pomphuis een cursus kleermaken konden volgen. Misschien moet je langere tijd met de mensen in Nagwa Basti bekend zijn om te beseffen wat de coöperatieve tuinen te midden van een hogere kaste wijk voor hen betekenen. De directeur van het Gandhiaans Instituut in Benares noemt het project een “Dalit political statement”.

In de jaren daarna werd het Ashraygebouw in gebruik genomen. Dit gebouw werd betaald door donateurs uit Groot Brittannië. Een ontmoetingsplek in de wijk waar mensen terecht kunnen voor educatie, medische- en sociale zorg. Vanaf 2015 richt Ashray zich met name op onderwijs. De medische en sociale zorg werd ondergebracht bij een nieuwe stichting, genaamd Sewa Sangam Society. Onze stichting steunt vanaf 2015 onder andere het werk van Sewa Sangam Society. Vanuit Nederland wordt Ashray gesteund door Stichting Benares Schoolfonds.